Rahim ağzı dokusunun iltihaplanmasıyla oluşan bir durumdur. Rahim ağzı yarası, genellikle enfeksiyon, doğum, cinsel ilişki veya kimyasal maddeler neden olur. Vajinal akıntı, kötü koku ve ilişki sırasında ağrıya yol açabilir. Bazı durumlarda belirti vermez. Jinekolojik muayene ile teşhis edilir. Tedavide ilaç, kriyoterapi veya lazer uygulanabilir. Erken tanı önemlidir.
Rahim Ağzı Yarası Belirtileri Nelerdir?
Cinsel ilişki sonrası hafif kanama veya lekelenme görülebilir. Bu kanama genellikle ağrısızdır ve ilişki sonrasında fark edilir. Rahim ağzı bölgesindeki hassasiyet ve tahriş nedeniyle ortaya çıkar. Adet dönemleri dışında ara kanamalar yaşanabilir. Bu kanamalar düzensiz ve beklenmedik zamanlarda olabilir. Rahim ağzındaki doku zedelenmeleri buna yol açabilir. Normalden fazla ve yoğun vajinal akıntı görülmesi yaygındır.
Akıntı beyaz, sarı ya da yeşilimsi olabilir. Genellikle kötü kokulu olabilir ve enfeksiyon varlığını düşündürebilir. Vajinal akıntıya eşlik eden kötü koku rahatsız edici olabilir. Bu durum özellikle enfeksiyonun eşlik ettiği vakalarda daha belirgindir. İlişki sırasında rahatsızlık ya da ağrı hissedilebilir. Bu, rahim ağzı bölgesindeki hassasiyetten veya iltihaplı dokulardan kaynaklanır.
Zaman zaman hafif ya da orta şiddette kasık ağrısı yaşanabilir. Bu ağrı sürekli olmayabilir ancak özellikle adet dönemi öncesi ya da sonrası daha hissedilir hale gelebilir. Vajina bölgesinde yanma ya da kaşıntı hissi oluşabilir. Bu durum, rahim ağzı yarası ile birlikte görülen enfeksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkabilir. İdrar yaparken yanma ya da rahatsızlık hissi oluşabilir. Bu, vajina ve çevresinde oluşan iltihap nedeniyle idrar yolunun da etkilenmesinden kaynaklanabilir. Bu belirtiler başka jinekolojik hastalıkların belirtileriyle de karışabilir. Bu yüzden belirtilerden biri veya birkaçı varsa, kesin tanı için mutlaka bir kadın doğum uzmanına başvurulmalıdır.
Rahim Ağzı Yarası Neden Olur?
Bazı cinsel yolla bulaşan hastalıklar, rahim ağzında iltihaplanmaya neden olabilir. Bu enfeksiyonlar zamanla hücre yapısını bozarak yaraya yol açabilir. Sık cinsel ilişki, özellikle vajinal kuruluk durumlarında, rahim ağzı dokusunun tahriş olmasına neden olabilir. Bu tekrar eden tahrişler mikroskobik yaralar oluşturabilir. Zamanla daha belirgin hale gelebilir. Östrojen içerikli doğum kontrol hapları servikal hücrelerin dışa taşmasına neden olabilir. Bu hücreler normalde rahim içinde bulunurken rahim ağzına taşındığında daha hassas hale gelir. Dış etkenlerle kolayca tahriş olarak yara oluşumuna yol açabilir. Ergenlik, gebelik veya menopoz gibi dönemlerde değişen hormon seviyeleri rahim ağzı dokusunun yapısını etkileyebilir. Özellikle östrojen artışı, hassas dokuların dışa çıkmasına neden olur ve bu durum da yara gelişimini kolaylaştırır. Vajinal doğum sırasında rahim ağzı oldukça genişler.
Doğum sırasında yaşanan yırtıklar veya travmalar, iyileşme sürecinde yara oluşumuna neden olabilir. Özellikle dikiş gerektiren yırtıklar sonrası bu durum daha sık görülür. Vajinal duş gibi gereksiz uygulamalar vajinanın doğal florasını bozarak rahim ağzında enfeksiyona yol açar. Bu enfeksiyonlar zamanla yara haline dönüşebilir. Rahim içine yerleştirilen araçların (spiral gibi) uzun süre kontrolsüz kullanılması veya yanlış yerleştirilmesi rahim ağzı dokusunu tahriş edebilir. Bu durum da kronik yara oluşumuna neden olabilir. Servisit, rahim ağzı iltihabıdır ve genellikle bakteri, virüs veya mantar kaynaklıdır. Uzun süreli iltihaplanma rahim ağzı hücrelerini bozarak yara haline dönüşebilir. Human Papilloma Virüsü (HPV) enfeksiyonları bazen hücre değişikliklerine yol açar. Bu değişiklikler rahim ağzında anormal görünüm (yara gibi) oluşturabilir. Bu nedenle smear testleri ile düzenli kontrol çok önemlidir.
Rahim Ağzı Yarası Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Eğer bu duruma enfeksiyon neden olmuşsa, antibiyotik tedavisi uygulanır. Hekim tarafından reçete edilen ilaçlar düzenli ve tam doz alınmalıdır. Enfeksiyon ortadan kalktığında yara da genellikle iyileşir. Elektrokoter adı verilen bir cihazla rahim ağzındaki yara bölgesi yakılarak dokunun iyileşmesi sağlanır. Bu işlem lokal anestezi ile yapılabilir ve genellikle kısa sürer. İşlem sonrası birkaç gün boyunca akıntı veya hafif kanama olabilir. Rahim ağzındaki yara dokusu, sıvı azot gibi soğuk bir madde ile dondurularak tahrip edilir. Bu yöntem ağrısızdır ve genellikle ayakta yapılır. Hücrelerin dondurulması, yeni ve sağlıklı dokuların gelişmesine olanak sağlar. Lazer cihazı kullanılarak yara olan bölgedeki hücreler buharlaştırılır. Bu yöntem oldukça hassas çalışılmasını sağlar ve genellikle diğer yöntemlere göre daha az hasar verir.
Lazer tedavisi sonrası iyileşme süreci hızlıdır. Doktor tarafından verilen vajinal fitil, krem ya da ovül formundaki ilaçlar, özellikle hafif düzeydeki yaralarda tercih edilir. Bu ilaçlar, lokal olarak etki ederek enfeksiyonu azaltır. Dokunun iyileşmesini destekler. Eğer yara HPV, mantar, klamidya gibi özel bir nedene bağlıysa, o etkene yönelik özel tedavi uygulanır. Örneğin HPV varlığında smear testi ve kolposkopi gibi ileri tetkikler yapılabilir. Gerekiyorsa cerrahi müdahale gerekebilir. Tedaviye ek olarak, hijyen kurallarına dikkat etmek ve tedavi süresince cinsel ilişkiye ara vermek gerekebilir. Ayrıca partnerde enfeksiyon varsa eş zamanlı tedavi edilmesi önerilir. Tedavi şekli, rahim ağzı yarası büyüklüğüne, nedenine, hastanın yaşına ve çocuk sahibi olma durumuna göre belirlenir. Düzenli jinekolojik kontroller ile hem teşhis hem de tedavi süreci başarıyla yönetilebilir.
