Serviksin gebelik sırasında zayıflayarak erken açılması durumudur. Bu durum, genellikle ikinci trimesterde düşük veya erken doğuma yol açabilir. Nedeni doğuştan gelen zayıflık, travma veya cerrahi müdahalelerdir. Rahim ağzı yetmezliği, belirtileri hafif kasık ağrısı veya vajinal basınç hissidir. Tedavi yöntemleri arasında rahim ağzına dikiş atılması (serklaj) veya progesteron tedavisi bulunur. Erken teşhis, gebeliğin sağlıklı ilerlemesi için önemlidir.
Rahim Ağzı Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?
Alt karın bölgesinde veya vajinada ağırlık veya baskı hissi oluşabilir. Bel veya alt sırt bölgesinde hafif veya orta şiddette ağrı hissedilebilir. Adet sancısına benzer hafif kramplar yaşanabilir. Normalden daha fazla vajinal akıntı olabilir, bu bazen pembe veya kahverengi olabilir. Özellikle ikinci trimesterde lekelenme veya hafif vajinal kanama görülebilir. Rahimde anormal bir genişleme hissi olabilir ve bebek daha aşağıda hissedilebilir. Rahim ağzı erken açıldığında amniyotik sıvı sızabilir, bu da erken doğum riskini artırır.
Rahim ağzı yetmezliği genellikle belirti vermeden ilerleyebilir. Çoğu zaman rutin ultrason muayenesi sırasında fark edilir. Risk faktörleri arasında daha önce servikal yetmezlik öyküsü gibi rahim ağzına yönelik cerrahi müdahaleler bulunur. Bu belirtilerden herhangi biri varsa veya erken doğum riski taşıyorsanız, bir kadın doğum uzmanına danışmanız önemlidir.
Rahim Ağzı Yetmezliği Neden Olur?
Doğuştan gelen bağ dokusu hastalıkları (Ehlers-Danlos sendromu gibi) rahim ağzının zayıf olmasına neden olabilir. Rahim ve serviksin anormal gelişimi servikal yetmezliğe yol açabilir. Rahim ağzına yapılan cerrahi işlemler (LEEP, konizasyon gibi) serviksin güçsüzleşmesine neden olabilir. Daha önceki doğumlarda rahim ağzının zarar görmesi veya genişlemesi yetmezlik riskini artırabilir. Kürtaj veya zor doğum nedeniyle serviksin hasar görmesi servikal yetmezliğe yol açabilir. Kronik rahim enfeksiyonları dokuların zayıflamasına neden olabilir.
Gebelik sırasında progesteron eksikliği rahim ağzının yeterince güçlü kalmasını engelleyebilir. Bağ dokularının gevşemesine yol açan hormonal bozukluklar servikal yetmezliğe katkıda bulunabilir. İkiz veya üçüz gebeliklerde rahmin daha fazla gerilmesi serviksi zorlayabilir. Amniyon sıvısının fazla olması (polihidramnios) servikal baskıyı artırarak erken açılmasına neden olabilir. Rahim ağzı yetmezliği genellikle belirgin semptomlar göstermeden ilerler. Erken teşhis edilirse progesteron desteği, yatak istirahati gibi önlemlerle kontrol altına alınır.
Rahim Ağzı Yetmezliği Nasıl Tedavi Edilir?
Serklaj, rahim ağzının cerrahi olarak dikilmesi işlemidir. Bu işlem genellikle, daha önce erken doğum veya düşük yapmış kadınlara, 12-14. gebelik haftaları arasında tanı konulan vakalara uygulanır. Serklaj işlemi, gebeliğin ilerleyen haftalarında rahim ağzının açılmasını önleyerek bebeğin rahimde daha uzun süre kalmasını sağlar. Progesteron hormonu, rahim kasılmalarını azaltarak gebeliğin devam etmesini destekler. Rahim ağzı uzunluğu kısa olan gebelere vajinal veya enjeksiyon şeklinde progesteron tedavisi uygulanır.
Rahim ağzına yerleştirilen silikon halka (pessary), rahim ağırlığını destekleyerek erken açılmayı önleyebilir. Özellikle cerrahi işlem istemeyen veya hafif vakalar için tercih edilen bir yöntemdir. Rahim ağzı yetmezliği teşhisi konulan gebeler için doktor kontrolünde yatak istirahati önerilir. Rahim ağzının uzunluğu düzenli olarak ultrason ile takip edilerek erken doğum riski değerlendirilir. Bu tedavilerden hangisinin uygulanacağı, göz önünde bulundurularak kadın doğum uzmanı tarafından belirlenir.
