Normal doğum, 37-42 haftaları arası gebe kişide kendiliğinden oluşan kasılmalar ile birlikte rahim ağzının açılması sonucu ilaç ve müdahale gerektirmeden bebeğin vajinal yoldan dünyaya gelmesidir. Çoğu anne adayının tercih ettiği en doğal doğum yöntemidir. Bebek gelişiminde ve annenin vücut yapısında herhangi bir sorunla karşılaşılmadığında doğumun kolay şekilde gerçekleşmesi mümkündür.
Doğum tam olarak 3 evreden oluşur. İlk evre düzenli olarak kasılmaların başlamasıyla tam dilatasyona kadar geçen süre, ikinci evre tam dilatasyondan sonra bebeğin doğumuna kadar olan süre, üçüncü evre ise plasentanın ayrılması ile sonlanan süre olarak adlandırılır.
Normal Doğum Nasıl Başlar?
Normal doğum, genellikle her kadında farklı şekilde başladığı görülmektedir fakat kadınların %70-80’inde hafif hafif hazırlık sancılarıyla doğumun son ayında kendini belli etmeye başlar. Sonrasında sancılar git gide hızlanır ve beş dakika da bir sancıların şiddeti çok daha güçlenmeye başlar. Böyle bir durumda hastaneye başvurulması gerekir. Bunun dışına hiç sancı yokken suyun boşalması olarak bilinen amniyon sıvısının altımıza idrar kaçırmış hissi ile beraber olduğu da görülür. Bu durum da doğumun başladığını göstermektedir.
Normal Doğum Aşamaları
Normal doğum üç aşamadan oluşur. Birinci aşamada rahimdeki kasılmaların oluşmasıyla birlikte amniyon kesesindeki zarların yırtılmaya başlaması sonucu rahimden sümüğe benzer yapıda kanlı su gelmeye başlar. Bu doğum başlangıcı olarak bilinen su aslında amniyon suyudur. Doğum vakti kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilir. Doğum süresinin %90’lık kısmı bu aşamada gerçekleşmektedir. Doğum sancılarının 10-15 dakika da bir düzenli olarak gerçekleşmesi sonucu rahim ağzı genişlemeye başlar. Bu aşamada sancılarınızı biraz olsun azaltmak ve rahatlamak isterseniz bu tarz aktiviteler yapabilirsiniz.
- Yürüyüş yapmak,
- Ilık duş almak,
- Rahatlatıcı nefes tekniklerini uygulamak,
- Pozisyon değiştirmek,
- Kafa dağıtıcı müzik dinlemek,
Rahatlatıcı nefes teknikleri ve pozisyonlar uygulamak sancılarınızı biraz olsun hafifletmekte yardımcı olur. Rahim 6-7 santim genişliğe ulaştığında bebeğin başı doğum kanalına baskı yapar ve ağrılar daha sık olur ve şiddetlenmeye başlar. Bebeğin kalp atışları ve rahim ağzının ne kadar açıldığı doktor ve hemşireler tarafından sürekli kontrol edilir. Doğum yaklaşık 14-16 saat sürmektedir.
İkinci aşamada rahim ağzı 8-10 santim genişliğine ulaşır ve doğum başlar. Bu seviyede sancılarla birlikte anne adayında isteksiz ıkınmalar da başlar ve sancılar en üst düzeyde 2-3 dakikada bir 60-70 saniye boyunca devam eder. Bu esnada bebek kalp atışları sık sık dinlenmeye devam edilir. Anne adayı, sancısı geldikçe ne kadar kuvvetli ıkınırsa bebeğin kafası dışarı daha hızlı çıkar ve doğum daha hızlı sonuçlanır.
Üçüncü aşamada doğum bitmiş ve anne bebeğini kucağına almış olur. Bebek her ne kadar anne karnından çıkmış olsa da anne ile bebeğin bağlantısı olan plasenta, hala anne karnındadır. Küçük bir ıkınma ve rahime masaj yapılması ile plasenta anne karnından çıkarılır. Plasenta tek parça çıktıktan sonra doğumdan önce yırtık olmaması için vajina girişi kesildiyse geri dikilir. Bu aşamada son olarak hastanın kanaması kontrol edilir ve doğum sona ermiş olur.
Vajinal Doğumun Faydaları
Vajinal doğumun hem anne için hem de bebek için birçok faydası vardır. Normal doğum anne üzerindeki faydaları şu şekilde sıralanabilir;
- Vajinal doğumda invaziv teknik neredeyse hiç kullanılmadığı için enfeksiyon, kanama gibi yan etkiler en az riski taşır.
- Vajinal doğum yapan hastalar evlerine daha erken dönebilir.
- Vajinal doğum yapan kadınların doğum sonrası daha az ağrı şikayeti olur.
- Vajinal doğum yapan kadınlarda, daha hızlı süt geldiği için bebek daha hızlı beslenir.
- Vajinal doğum yapan kadınlar doğum sırasında kendilerini çok güçlü hisseder ve başarı duygusunu yaşar. Yapılan araştırmalara göre kadınların o kadar ağrıyı çekmesine rağmen sonraki doğumda tekrar normal doğumu tercih edecekleri belirtilmiştir.
Vajinal Doğumun Bebekler İçin Faydaları
Vajinal doğumun bebekler için faydaları şu şekilde sıralanabilir.
- Bebekler vajinal doğum sırasında doğum kanalına girdiği an bakteriler ile tanışmaya başlar. Bebeğin bakterilerle tanışması bağışıklık sistemi için oldukça önemli olduğu düşünülmektedir.
- Doğum sonrasında anne ile bebek birbirlerine daha hızlı kavuşur, bu da ilk bağlanma için önemli ve oldukça özel bir andır.
-
Vajinal doğumdan sonra anne sütü daha hızlı geldiği için bebekler daha hızlı beslenebilir.
Vajinal Doğum Belirtileri
Normal doğumun birçok belirtisi bulunmaktadır. Semptomların hepsi bütün hamile kadınlarda görülmeyebilir. Örneğin, nişan gibi bazı belirtiler fark edilmeyebilir veya hiç ortaya çıkmayabilir.
- Normal doğum belirtileri; nişan denilen kanlı akıntı, düzenli kasılmalar, su gelmesi, sırt ağrısı, rahatlama hissi, enerjik ve mutlu hissetme, sık idrara çıkma gibi durumlar olarak sıralanabilir.
- Nişan (Kanlı Akıntı): Bebeği rahimdeki enfeksiyondan korumak için rahim ağzına bir mukustan bir tıkaç yerleştirilir. Bebek aşağı inerken ve doğum yaklaşırken tıkaç bir miktar kanla birlikte dışarı çıkar. Böylelikle anne adayı tuvalete gittiğinde veya her hangi bir durumda iç çamaşırında pembemsi ya da kahverengi bir lekeye rastlar. Bu leke halk arasında nişan olarak bilinir. Bu leke doğumdan hemen önce görülebileceği gibi doğumdan birkaç gün öncesinde de görülebilir.
- Düzenli Kasılmalar: Düzenli kasılmalar, doğum başlangıcının en kesin işaretidir. Gerçek doğum ile sahte doğum arasındaki farkı anlamak için pozisyon değiştirebilirsiniz. Kasılmalar geçmiyorsa veya kasılmalar daha sık ve yoğun hale geliyorsa bu gerçek bir doğumdur.
- Su Gelmesi: Bebeğin anne karnında bulunduğu kesenin amniyon sıvısı denilen bir sıvı ile dolu olmasıdır. Sancıların başlamasıyla birlikte kesenin zarı yırtılır ve amniyon sıvısı akmaya başlar. Bu durum suyun gelmesi olarak bilinir. Hiçbir belirti görülmediği taktirde suyunuz geliyorsa en kısa süre içerisinde hastaneye başvurmalısınız.
- Sırt Ağrısı: Doğum sırasında kaslarınız kasılmaya ve esnemeye başlayarak sırt kaslarınızı da etkileyebilir. Bu nedenle bazı hamileliklerde doğum sancısından önce sırt ağrısı çok net olarak görülebilmektedir.
- Hafifleme Hissi: Bebeğin başının doğum kanalına girmesi ile birlikte annenin göbeği daha aşağıda görülür. Doğum kanalına yaklaşan bebek akciğerlere eskisi kadar baskı yapmadığı için anne kendini daha hafif hisseder.
- Sık Sık İdrara Çıkma: Yine bebeğin aşağı inmesine bağlı olarak mesane kasılacak ve annenin idrar yapma isteği daha da artacaktır.
- Mutluluk ve Enerji Hissi: Bazı anne adayları doğumun başlamasına az bir süre kaldığında kendilerini oldukça enerjik ve mutlu hisseder.
Doğum Kaçıncı Haftada Başlar?
Normal doğum genellikle hamileliğin 38. ve 40. haftaları arasında gerçekleşmektedir. 37. haftadan önce başlayan doğumlar erken doğum, 42. haftadan sonra başlayan doğumlar ise geç doğum olarak adlandırılır. Yukarıda belirtilen doğum belirtileri bebeğin geleceği vakitten 4 hafta öncesinde bile ortaya çıkabilir.
Normal Doğuma Engel Olabilecek Durumlar
Doğum sırasında ıkınmaya engel olabilecek sağlık sorunu, anne adayında aktif enfeksiyon olması, daha önceden rahim ameliyatları geçirmiş olması, annenin beyninde anevrizma olması, ilerleyen kalp kası sorunları, kalp hastalıkları, genital uçuk ve siğil varlığı, bulaşıcı hastalıklar, miyom ameliyatı, daha önceden sezaryen doğum yapılması ve annenin pelvis çatısının darlığı normal doğuma engel olabilecek durumlar arasında yer almaktadır.
Bebeğin pozisyonu ve kalp atışı ile ilgili sorunlar, fetüsün bağırsaklarının batın dışında olduğu gastroşizis durumu, spina bifida ve hidrosefali olguları, bebeğin yan durması, ilk hamilelikte makat geliş durumlarında, bebeğin 4 kilodan fazla olması ya da en sık sebeplerden biri olan doğum takibi sırasında bebeğin kalp atışının bozulmasıdır.
Plasentaya ve kordona bağlı nedenler: Plasentanın rahim ağzını tamamen kapatması veya bebeğin plasentanın yerinden erken ayrılması, bebek doğmadan göbek kordonunun vajinadan sarkması, çoklu gebelikler (ikiz, üçüz gebelik) durumlarıdır.
Normal Doğum Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Normal doğum kadınların genellikle korktuğu fakat hem anne hem de bebek için daha faydalı olarak bilinen doğum şeklidir. Kadınların vajinal doğum hakkında merak ettiği tüm soruları Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Burçak Tok sizler için bu konuda en sık sorulan soruları cevapladı.
1- Kimler Normal Doğum Yapabilir?
Bir diğer adı vajinal doğum olan normal doğum, bazı kaideler dışında tüm gebe kadınlar yapabilmektedir.
2-Sezaryen Doğum Yapan Kadınlar Normal Doğum Yapabilir Mi?
Daha önceden sezaryen doğum yapmış kadınların sonraki doğumunda vajinal doğumu tercih edebilmeleri için, yapmış olduğu sezaryen doğumunun üzerinden en az iki yıl geçmesi, bebek ağırlığının 4.000 gram ağırlığının altında olması, sezaryen dışında miyom gibi herhangi rahim ameliyatının olmaması, anne adayının ve bebeğin yoğun bakım koşullarının iyi olması ve annenin pelvis darlığının olmaması gerekir.
3-Doğumun Birinci Aşamasında Sizi Neler Bekliyor?
Birinci aşamada ilk olarak bebeğin kalp atışı dinlenecek ve rahim ağzının ne kadar genişlediği hemşire veya doktor tarafından takip edilir.
4-Doğumun İkinci Aşamasında Sizi Neler Bekliyor?
İkinci aşamanın uzamaması için sancılarla birlikte ıkınmanız gerekir. Ne kadar şiddetli ıkınırsanız bebeğiniz doğum kanalında daha da hızlı ilerleyecektir. En sonunda bebeğin başı dışarı çıkar. Böylelikle şiddetli bir iki ıkınma sonrasında bebek tamamen dünyaya gelir.
5-Normal Doğum Nasıl Gerçekleşir?
Vajinal doğum, anne adayının doğum sancılarının yani rahimdeki kas kasılmalarının başlamasıyla, rahim ağzını tıkayan nişanın atılmasından sonra rahim ağzının tamamen açılıp, bebeğin doğum kanalına girişi ve vajinadan çıkması ile gerçekleşir.
6-Normal Doğum Sonrası Nelere Dikkat Edilir?
Vajinal doğum sonrası, löşi denilen kanlı vajinal akıntı takibi önemlidir. Kanama gün geçtikçe azalacak ve sarı renk alarak ortalama 3 hafta içerisinde kesilecektir. Bu dönem lohusalık dönemi olarak bilinir. Doğum sırasında bebeğin daha rahat çıkabilmesi ezipyotomi dediğimiz vajinaya kesi uygulanması işlemidir. Bölgedeki dikişlerin bakımı için solüsyonlar düzenli olarak kullanılmalıdır.
Doktorun önerdiği ilaçlar kullanılmalı, bebek doğru emzirme tekniği ile emzirilmeli ve sütün artması için düzenli ve dengeli beslenilmelidir. Günde 3 litre su kesin olarak tüketilmelidir. Bebek emmiyorsa, meme apsesi ve meme enfeksiyonundan korunmak için göğüste sütün birikmemesi için süt pompası ile sütünüzü sağabilirsiniz. Lohusa döneminde psikolojik bir durumdan çok fazla etkilenildiyse psikolog yardımı alınabilir. Bebeğin aşıları, kontrolü ve annenin doğumdan sonra 1.haftada doktor kontrolü ihmal edilmemelidir.
7- Normal Doğumun Riskleri Var Mıdır?
Vajinal doğumun riskleri doğum süresinin uzamasıyla ortaya çıkar ve şu şekilde devam eder;
- Bebeğin kalp ritminin bozulması,
- Su kesesi açıldığında bebeğin kordon bağının vajinadan dışarı çıkması,
- Doğum sırasında bebeğin plasentasından erken ayrılması durumunda acil sezaryen durumu ortaya çıkabilir.
Bununla birlikte doğum sırasında bebek çıkarken vajinada meydana gelen makata kadar uzanabilecek düzensiz ve derin yırtılmaların gerçekleşmesi durumunda hastaya anestezi eşliğinde dikim işleminin uygulanması gerekebilmektedir. Bunun yanı sıra ileri yaştaki kişilerde ve zor doğumlarda mesane ve rahim sarkması riski olabilmektedir.
8-Doğumdan Sonra Vajina Eskisi Gibi Olur Mu?
Lohusalık her ne kadar 40 gün sürse bile kadın vücudu tamamen doğumdan önceki halime dönebilmesi için 6 ayı bulabilmektedir. Vajina oldukça hızlı iyileşene bir yapıya sahiptir. Doğumdan 40 gün sonra atılan doğum dikişleri iyileşmekte ve vajina eski yapısına geri dönmektedir.
