Kadınlarda hormon dengesizliğine neden olan bir durumdur. Yumurtalıklarda küçük kistler oluşur ve bu, düzensiz adet döngüleri, tüylenme artışı, akne ve kilo alımına yol açabilir. Polikistik over sendromu, üreme sağlığını da etkileyebilir. Tedavi edilmediğinde diyabet, kalp hastalığı gibi riskleri artırabilir. Tedavi, semptomları kontrol altına almayı amaçlar.
Polikistik Over Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Hormonal dengesizlikler nedeniyle adet döngüsünde düzensizlikler yaşanır. Bazı kadınlar hiç adet görmezken, diğerleri daha seyrek ya da çok sık adet görebilir. Yüksek androjen seviyeleri (erkeklik hormonları) yüz, göğüs, sırt veya karın bölgesinde aşırı tüylenmeye yol açabilir. Artan androjenler, ciltteki yağ üretimini artırarak akne ve yağlanmaya neden olabilir. İnsülin direnci nedeniyle vücut kilo almaya eğilimlidir. Özellikle karın bölgesinde yağlanma görülür.
Androjenlerin fazla olması, erkek tipi saç dökülmesine (ön ve tepe bölgelerde seyrelme) yol açabilir. Yumurtlama gerçekleşmediği için doğurganlık azalabilir ve hamile kalmada zorluklar yaşanabilir. Hormonal dengesizlikler ruh halini olumsuz etkileyerek depresyon ve anksiyete belirtilerini artırabilir. Boyun, kasık, koltuk altı gibi bölgelerde koyu, kalın ve kadifemsi cilt lekeleri oluşabilir. Bu durum insülin direnci ile ilişkilidir. Obezite ile birlikte görülen uyku apnesi, uykuda solunumun kısa süreli durması şeklinde kendini gösterir. Belirtiler her kadında farklı şiddet ve sıklıkta görülebilir. Bu yüzden polikistik over sendromu tanısı için bir doktora başvurmak önemlidir.
Polikistik Over Sendromu Neden Olur?
Vücutta yüksek düzeyde erkeklik hormonu (androjen) üretilmesi, yumurtalıkların düzgün çalışmasını engelleyebilir. Yüksek insülin seviyeleri, androjen üretimini artırabilir. Bu da yumurtlama bozukluklarına yol açabilir. Ailede polikistik over sendromu geçmişi olan bireylerin riski daha yüksektir. Vücutta hafif dereceli kronik enflamasyon, yumurtalıklarda androjen üretimini artırabilir. Aşırı kilo, hormon dengesizliklerini ve insülin direncini kötüleştirebilir, bu da riski artırır. Stres, çevresel toksinler veya yaşam tarzı seçimleri hormonal dengeyi bozabilir. Sendromun gelişimine katkıda bulunabilir.
Polikistik Over Sendromu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Sağlıklı ve dengeli bir diyet planı oluşturmak, kilo kontrolünü sağlamaya yardımcı olur. Özellikle düşük karbonhidrat diyetleri, insülin direncini azaltabilir. Düzenli fiziksel aktivite, kilo kaybına yardımcı olur ve insülin duyarlılığını artırır. Haftada en az 150 dakika orta düzeyde egzersiz önerilir. Doğum kontrol hapları, hormon dengesizliklerini düzenlemek ve adet döngüsünü normalleştirmek için kullanılır.
Aynı zamanda androjen seviyelerini düşürerek akne ve tüylenme gibi belirtileri hafifletebilir. Metformin, insülin direncini azaltmak ve kan şekeri seviyesini dengelemek için kullanılır. Bu, özellikle kilo verme zorluğu yaşayan hastalarda etkilidir. Antiandrojenler, vücuttaki androjen hormonlarını azaltmak için kullanılabilir. Bu da tüylenme ve akne gibi belirtileri hafifletir. Akne ve tüylenme problemlerinde, lokal tedavi olarak çeşitli kremler kullanılabilir. Ovulasyon ilaçları, yumurtlamayı teşvik eden ilaçlar, gebelik isteyen kadınlar için etkili olabilir. Yumurtlamanın zor olduğu durumlarda, tüp bebek yöntemi başarılı bir tedavi seçeneği olabilir. Laparoskopik ovarian drilling, dirençli yumurtalıklar üzerinde küçük delikler açar. Yumurtlamayı uyarmak amacıyla yapılır. Bu tedavi yöntemleri, polikistik over sendromu belirtilerine göre belirlenir.
